มนุสสติรัจฉาโน มนุษย์ดิรัจฉาน

สมเด็จพระญาณสังวร (สุวฑฺฒโน) ได้ให้ความหมายของมนุสสติรัจฉาโนว่า “มนุษย์ที่มีจิตใจปราศจากความละอาย เกรงกลัวต่อบาป”

พระอาจารย์ฝั้น อาจาโร ได้ให้ความหมายของมนุสสติรัจฉาโน ว่า “ร่างกายเป็นมนุษย์ หัวใจเป็นสัตว์เดรัจฉาน คือมันขี้เกียจขี้คร้าน รับอาหารแล้วก็นอน ไม่รู้จักการกราบ ไม่รู้จักการไหว้ ไม่รู้จักการรักษาศีลภาวนา ทำบุญให้ทานอะไร เหมือนกับสัตว์เดรัจฉานน่ะ มนุษย์เช่นนั้นแหละตายไปก็ไปเกิดเป็นสัตว์เดรัจฉาน”

พระอาจารย์ทูล ขิปฺปปญฺโญ ได้ให้ความหมายของมนุสสติรัจฉาโน ว่า ดูรูปร่างลักษณะเป็นมนุษย์อยู่ก็ตาม แต่ใจเหมือนสัตว์ดิรัจฉาน เป็นคนใจต่ำทราม ไม่มีความละอายในการกระทำของตัวเอง จะหาความสุขที่ไหนก็ทำตามใจตัวเอง จะมีคนอื่นเห็น ก็ถือว่าเป็นเรื่องธรรมดา ไม่มีสติปัญญาความสำนึกว่าอะไรควรหรือไม่ควร

เป็นผู้มีราคะโทสะจัด ไม่มีความอดทน ทำอะไรไปตามความต้องการ เป็นผู้มีนิสัยเหี้ยมโหดก้าวร้าว ไม่พอใจไม่ชอบใจกับใครๆ ก็จะหาวิธีกลั่นแกล้งให้คนอื่นเกิดความเสียหายอยู่เรื่อยไป ในลักษณะใจที่เป็นสัตว์ดิรัจฉาน

อ้างอิง
สมเด็จพระญาณสังวร (สุวฑฺฒโน), โลก-เหนือโลก (กรุงเทพมหานคร : ชวนพิมพ์, 2527), หน้า 3.
พระอาจารย์ฝั้น อาจาโร, “มนุษย์ 7 จำพวก,” 27 กรกฎาคม 2518, 5 มกราคม 2560 <http://www.dhammajak.net/forums/viewtopic.php?t=52218>.
พระอาจารย์ทูล ขิปฺปปญฺโญ, เหตุให้เกิดทุกข์ (ซานฟรานซิสโก : วัดซานฟรานธัมมาราม, 2541), หน้า 6-7.