..เราพิจารณาไป เรื่อยๆ มันได้สมาธิไปในตัว ถ้าไม่งั้นพิจารณาไม่ได้.. ..ที่เค้าเรียกว่าสมาธิธรรมชาติก็ขณิกสมาธิ สมาธิในการพูด สมาธิในการคิด สมาธิในการฟัง..

หลวงตาศิริ อินฺทสิริ ..เราพิจารณาไป เรื่อยๆ มันได้สมาธิไปในตัว ถ้าไม่งั้นพิจารณาไม่ได้.. ..ที่เค้าเรียกว่าสมาธิธรรมชาติก็ขณิกสมาธิ สมาธิในการพูด สมาธิในการคิด สมาธิในการฟัง..,

..ปัญญาวิมุติหนิ ที่มันไม่ได้เข้าสมาธิใหญ่ก็ได้ ปัญญาที่จะเกิดสมาธิก็ได้แก่ สมาธิตื้นๆ สมาธิทำให้เกิดปัญญา ขณิกสมาธิ อุปจารสมาธิ เราพิจารณาไป เรื่อยๆ มันได้สมาธิไปในตัว ถ้าไม่งั้นพิจารณาไม่ได้

พอจิตออกจากภวังค์ ก็เรียกว่าภพ จิตทำงานก็เรียกว่าวิถีจิต จิตพิจารณา ขันธ์ 5 หรือพิจารณาผม ขน เล็บ ฟัน ธาตุ 4 ดินน้ำลมไฟ ไปเรื่อยๆ มันจะมีจิตทำงานอยู่ ของปุถุชนมันจะมีอยู่ 16 17 ขณะจิต

จิตก็จะเข้าภวังค์ จิตหยุดนะ หยุดทำงาน ทำต่อไปไม่ได้ หมดกำลังแล้ว จะเข้า ภวังค์ ภวังคุบาท ท่านว่า ภวังคุบาท คือจิตจะพักขณะหนึ่ง ภวังคุบาท ก็เท่ากับ ขณิกสมาธิ จิตจะพักนิดหนึ่ง เหมือนกับเรานอนงีบเดียวหนิ มันจะมีกำลังขึ้นมาอีก เราก็คิดต่อไปอีก นี่ล่ะสมาธิเกิด

บางที คิดไปคิดมาสมาธิมันจะแนบกับความคิดไป แล้วก็เข้าภวังค์ เค้าเรียกว่าสมาธิธรรมชาติ นึกออกไหมล่ะหือ คิดตลอดไม่ได้ มันต้องมีการพักอยู่ ถ้าไม่งั้นพระพุทธองค์จะตรัสสมาธิธรรมชาติไว้ทำไม

มันต้องพักอยู่ เราไม่เห็นมันพัก พักขณะเดียว เรียกว่าภวังคุบาท หรือว่า ขณิกสมาธิ พระพุทธองค์จึงเปรียบสมาธิกับภวังค์ให้เราเห็นอยู่ ภวังคุบาทเท่ากับขณิกสมาธิ

ภวังคจลนะ คือจิตจรได้อยู่ ภวังคจลนะเท่ากับอุปจารสมาธิ อุปจารสมาธิก็จิตจ่ออยู่ในปาก พร้อมจะคิดจะนึกปรุงแต่งไปนั่นไปนี่ได้ จลนะกับอุปจาระ จึงมีอารมณ์เท่ากัน

ที่เค้าเรียกว่าสมาธิธรรมชาติก็ขณิกสมาธิ สมาธิในการพูด สมาธิในการคิด สมาธิในการฟัง เค้าเรียกว่าสมาธิธรรมชาติ

ถ้างั้นเราไปฟัง ฟังตลอดไปไม่ได้ มันต้องพักอยู่ พักอยู่แป๊ปเดียว เข้าภวังค์อยู่แป๊ปเดียว เหมือนกับเรานอนงีบเดียว ตื่นขึ้นไปอีก เอ๊านอนงีบเดียว ตื่นขึ้นไปอีกอย่างนี่ มันจะมีกำลังไปอย่างนี้

ท่านเรียกว่าขณิกสมาธิ หรือภวังคุบาท หรือเรียกว่าสมาธิธรรมชาติ จะมีอยู่ทุกคน..

บางส่วนจาก 06 ๗๔ ปี หลวงตาศิริ อินฺทสิริ แผ่น 2 วันที่ 25 พฤศจิกายน 2560 ตอบปัญหาธรรม
https://youtu.be/4ZlIZtyIUws?t=24m9s (24:09 - 27:46)