ฟังให้ดีนะ "รูปฌาน" อารมณ์ที่มาสงบ ปรากฎขึ้นที่ใจของเรานี่ เรียกว่าอารมณ์ภายนอกใจใช่มั้ย มาประกอบใจของเราเรียกว่ารูปภายนอก มโนคือใจ คือรูปภายใน มโนวิญญาณรู้ว่า เวลาเรานั่งสมาธิน่ะ มันสงบได้อย่างงั้นอย่างงี้ เรียกว่าจิตเป็นผู้รู้ให้ นี้ก็เรียกว่าขันธ์ 5 อย่างละเอียด เข้าใจมั้ย ขันธ์มันซ้อนกันอยู่นี่ล่ะ ไม่ได้อยู่นอกกายเราเด้ล่ะ

หลวงตาศิริ อินฺทสิริ ..ขันธ์ 5 คือ ฟังให้ดีนะ "รูปฌาน" อารมณ์ที่มาสงบ ปรากฎขึ้นที่ใจของเรานี่ เรียกว่าอารมณ์ภายนอกใจใช่มั้ย มาประกอบใจของเราเรียกว่ารูปภายนอก มโนคือใจ คือรูปภายใน

มโนวิญญาณรู้ว่า เวลาเรานั่งสมาธิน่ะ มันสงบได้อย่างงั้นอย่างงี้ เรียกว่าจิตเป็นผู้รู้ให้ นี้ก็เรียกว่าขันธ์ 5 อย่างละเอียด เข้าใจมั้ย ขันธ์มันซ้อนกันอยู่นี่ล่ะ ไม่ได้อยู่นอกกายเราเด้ล่ะ

ขันธ์ละเอียด อารมณ์ที่รู้ว่าสงบอย่างงั้นอย่างงี้ ได้รูปฌานอันนั้นอันนี้ เป็นรูปภายนอก พอนึกออกมั้ย ใจของเราคือรูปภายใน

มโนวิญญาณรู้ว่าสงบอย่างงั้นอย่างงี้ เรียกว่านาม รูปกับนาม เรียกว่าขันธ์ 5 ได้ไหม เอ้อนี่เค้าเรียกว่าขันธ์ละเอียด เกิดจากมโนทวารอย่างเดียว

ทีนี้ "อรูปฌาน" ก็เป็นขันธ์อันปราณีต อันนี้ละเอียด ปราณีต คงจะละเอียดลงไปอีกใช่ไหม ปราณีต อากาสา หรือเราเห็นนั่งลงไป จิตสงบลงถึง เป็นอากาศ ไม่มีตัวไม่มีตน ว่างเป็นอากาศ เป็นสุญญตาอยู่

เรียกว่าอากาสา วิญญาณัญจายตนะ อะไรก็ว่าไป รูปฌาน อรูปฌาน 4 อันนี้เป็นอารมณ์ภายนอก มาประกอบจิตเข้า เค้าก็เรียกว่า จิต มโนวิญญาณรู้ว่าสงบถึงอย่างงั้นอย่างงี้ ก็เรียกว่าใจ เรียกว่าวิญญาณ

ก็เรียกว่าอรูปฌาน เรียกว่าขันธ์อันปราณีต นึกออกมั้ยทีนี้หือ มันซ้อนกันอยู่หนิ ขันธ์ น่ะ

"ขันธ์หยาบ" ก็คือกามโลก ตาหูจมูกลิ้นกายใจ ก็คือรูปภายในเข้าใจไหม รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ ก็คือโลกภายนอก มากระทบกัน นาม ใจออกรับอารมณ์ก็วิญญาณรู้ขึ้นมา ก็เรียกว่าขันธ์ขั้นกามโลก เข้าใจไหม

เกิดแล้วก็ดับอยู่หนิ ทีนี้ขันธ์อันละเอียด นึกออกมั้ย ขันธ์อันปราณีต แม้ละเอียดปราณีตขนาดไหน มันก็ตกอยู่ เกิดขึ้น แล้วก็ตั้งอยู่ดับไป เท่านั้น ตกอยู่ภายใต้กฎไตรลักษณ์ญาณ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา อยู่ ไม่เที่ยงแท้แน่นอน

เขาจึงเบื่อหน่ายในกามโลก รูปโลก อรูปโลก จิตนี้ก็เห็นว่าไม่มีสาระแก่นสาร เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา อยู่ จิตของเราจึง ดับโลก หมู่นี้ได้ สามแดนโลกธาตุได้

จิตจึงพ้นจาก กามโลก รูปโลก อรูปโลก ขึ้นไป เรียกว่า โลกุตตรจิต..

บางส่วนจาก 01 ๗๔ ปี หลวงตาศิริ อินฺทสิริ แผ่น 1 บ้านจันทร์ส่องธรรมเชียงใหม่ ค่ำคืน 22 ธ.ค. 2559
https://youtu.be/_eiv-IvLRjo?t=40m19s (40:19 - 44:15 )