ปภัสสรมิทัง ภิกขเว จิตตัง โดยธรรมชาติของจิตดั้งเดิมเป็นธรรมชาติประภัสสร แต่อย่าไปเข้าใจว่าจิตประภัสสร คือจิตหมดกิเลส ถึงพระนิพพาน ไม่ใช่อย่างนั้น มันเป็นจิตสะอาด เพียงแค่สะอาด ไม่ถึงความบริสุทธิ์โดยสิ้นเชิง

..สะอาดแต่ไม่บริสุทธิ์..

หลวงพ่อพุธ ฐานิโย : ..ปภัสสรมิทัง ภิกขเว จิตตัง โดยธรรมชาติของจิตดั้งเดิมเป็นธรรมชาติประภัสสร แต่อย่าไปเข้าใจว่าจิตประภัสสร คือจิตหมดกิเลส ถึงพระนิพพาน ไม่ใช่อย่างนั้น มันเป็นจิตสะอาด เพียงแค่สะอาด ไม่ถึงความบริสุทธิ์โดยสิ้นเชิง

เหมือนกับผ้าสีขาว ไม่ถูกต้องด้วยฝุ่นละอองหรือสี มันก็ยังทรงเป็นผ้าสีขาวของมันอยู่อย่างนั้น จิตของคนเราก็เหมือนกัน ดั้งเดิมก็เป็นจิตที่เป็นสีขาว แต่ในบางครั้งจะมัวหมองขุ่นมัว เพราะอารมณ์ที่ผ่านเข้ามาทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ไปปรุงแต่งจิต ให้มีความยินดี ยินร้าย จึงเกิดความมัวหมอง เกิดความเศร้า เกิดความไม่สะอาด แล้วก็แสดงปฏิกิริยาออกไป ยินดีบ้าง ยินร้ายบ้าง แล้วก็เป็นทุกข์ อันนี้ในขณะที่กายมาปรากฏ แต่ถ้าหากว่าจิตไม่มีกายก็ไม่มีสิ่งเหล่านี้

เพราะฉะนั้น นักปฏิบัติธรรมทั้งหลาย ที่เรามีอุบายครูบาอาจารย์ หรือพระพุทธเจ้ามีอุบายวิธีให้เราปฏิบัติกลายแบบหลายอย่าง เฉพาะแต่สมถกรรมฐานอย่างเดียวมีถึง ๔๐ แบบทั้งนี้ก็เพื่อให้นักปฏิบัติทำจิตให้สงบนิ่งเป็นสมาธิ ถึงจุดที่ไม่มีอารมณ์จิต มีแต่จิตนิ่ง สว่างไสวอยู่ รู้ตื่น เบิกบาน

ก็เพื่อที่จะให้เรารู้ว่า จิตแท้ จิตดั้งเดิมของเรานั้นเบิกบาน ก็เพื่อที่จะให้เรารู้ว่า จิตแท้ จิตดั้งเดิม ของเรานั้น เป็นอย่างไร ในเมื่อเราได้รู้ว่า จิตเก่าแก่แท้ดั้งเดิมของเรานั้น เป็นจิตที่ประภัสสร เป็นจิตที่เป็นปกติ เป็นจิตที่ค่อนข้างสะอาด แต่ไม่ถึงบริสุทธิ์ โดยสิ้นเชิง ที่ว่าไม่บริสุทธิ์โดยสิ้นเชิงนั้น

ก็เพราะเหตุว่า มันไปสะอาดบริสุทธิ์ เฉพาะในขณะที่อยู่ในสมาธิ ที่ไม่มีอารมณ์ ไม่มีร่างกายตัวตน แต่เมื่อออกมาจากสมาธิมาแล้ว มามีตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ มันก็สร้างความยินดียินร้ายไปตามอารมณ์ที่ผ่านเข้ามา จึงทำให้จิตเศร้าหมองบ้างผ่องแผ้วบ้าง สลับกันไปเป็นช่วง..

พระธรรมเทศนา เรื่อง สะอาดแต่ไม่บริสุทธิ์
พระราชสังวรญาณ (หลวงพ่อพุธ ฐานิโย)
http://www.dharma-gateway.com/monk/preach/lp_poot/lp-poot_31.htm