ภพหมายเอาที่อยู่ของสัตว์ ภูมิหมายเอาภูมิจิตภูมิใจ อันเกิดจาก ทาน ศีล ภาวนา หรือ ศีล สมาธิ ปัญญา

หลวงตาศิริ อินฺทสิริ ..ต่อไปนี้จะกล่าวถึงชั้นถึงภูมิของธรรม ภูมิ แปลว่า ชั้น หรือระดับของธรรม ธรรมชาติคือใจ ภูมิธรรม จึงแปลว่า ชั้นระดับของใจ หรือเรียกว่า คุณศีลคุณธรรม หรือคุณสมบัติของจิตของใจ หรือเรียกว่าธรรมสมบัติ

ผู้ที่ประพฤติปฏิบัติธรรมในศาสนามีอยู่ 4 ภพภูมิ กามาวจรภูมิ 1 รูปาวจรภูมิ 1 อรูปาวจรภูมิ 1 โลกุตรภูมิ 1

ภูมิหมายเอาภูมิจิตภูมิใจของสัตว์ ส่วนภพหมายเอาที่อยู่ของสัตว์ กล่าวสั้น ๆ มีอยู่ 3 ภพ คือ กามภพ 1 รูปภพ 1 อรูปภพ 1 ภพทั้ง 3 จำแนกแจกออกดังนี้

กามภพ กามภพ แบ่งออกเป็น 2 ภาค ภาคหนึ่งเป็นฝ่ายทุคติ ภาคหนึ่งเป็นฝ่ายสุคติ

ภาคที่เป็นฝ่ายทุคติหมายเอา นรก 1 เปรต 1 อสุรกาย 1 สัตว์เดรัจฉาน 1 หรือเรียกว่าอบายภูมิ 4 นั่นเอง ภาคที่เป็นสุคติ หมายเอามนุษย์ 1 สวรรค์ 6 ชั้น รวมทั้งสองภาคจึงเป็น 11 ภพ เรียกว่า กามภพ

รูปภพ มีอยู่ 16 ชั้น มีพรหมปริสัชชา เป็นต้น ถึง อกนิฏฐา เป็นที่สุด อรูปภพ มีอยู่ 4 ชั้น มีอากาสานัญจายตนะ เป็นต้น มี เนวสัญญานาสัญญายตนะฌาน เป็นที่สุด

รวมเข้าทั้งหมดจึงเป็น 31 ภพ นี่เป็นที่อยู่ของสัตว์

ภพหมายเอาที่อยู่ของสัตว์ ภูมิหมายเอาภูมิจิตภูมิใจ อันเกิดจาก ทาน ศีล ภาวนา หรือ ศีล สมาธิ ปัญญา

กามาวจรภูมิ ตกอยู่ในกามภพ รูปาวจรภูมิ ตกอยู่ในรูปภพ อรูปาวจรภูมิ ตกอยู่ในอรูปภพ ส่วนโลกุตตรภูมิ ออกจากภพทั้ง 3 ไปสู่นิพพาน..

บางส่วนจากบันทึกธรรม ธรรมบรรยาย หลวงตาศิริ อินฺทสิริ ในหนังสือพระธุตังคเจดีย์ วัดถ้ำผาแดงผานิมิต หน้า 83 - 84