ภูมิ ภูมิแปลว่าระดับ แปลว่าชั้น ภูมิประเทศก็ชั้นของผืนแผ่นดิน ภูมิอากาศก็ระดับชั้นของอากาศ ภูมิ ภูมิจิตภูมิใจก็ระดับชั้นของจิตของใจ ของเรานะ มันมีอยู่ในชั้นไหน อยากอธิบายให้ฟัง คำว่าภพ เป็นที่เกิดที่ตั้ง ของจิต จิตมีคุณสมบัติอย่างไรก็ไปเกิดอยู่ในภพนั้น คำว่าภพกับภูมิจึงสัมพันธ์กันอย่างนี้

หลวงตาศิริ อินฺทสิริ ..ทีนี้ นั่งอยู่นี้ เราก็ เป็นมนุษย์ด้วยกันทั้งหมดนั่นแหละ แต่ว่าภูมิจิตภูมิใจไม่เสมอกัน นะ ย่อมตอบเจ้าของได้ ได้ฟังคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้ว..

..ภูมิ ภูมิแปลว่าระดับ แปลว่าชั้น ภูมิประเทศก็ชั้นของผืนแผ่นดิน ภูมิอากาศก็ระดับชั้นของอากาศ ภูมิ ภูมิจิตภูมิใจก็ระดับชั้นของจิตของใจ ของเรานะ มันมีอยู่ในชั้นไหน อยากอธิบายให้ฟัง

คำว่าภพ เป็นที่เกิดที่ตั้ง ของจิต จิตมีคุณสมบัติอย่างไรก็ไปเกิดอยู่ในภพนั้น คำว่าภพกับภูมิจึงสัมพันธ์กันอย่างนี้ ให้พากันรู้จักว่าภพภูมิสัมพันธ์กันอย่างนี้

นะคงเข้าใจนะว่า ภูมิแปลว่าระดับชั้นของจิตของใจ ภพแปลว่าที่เกิดที่ตั้งของจิตของใจ ที่นี้ภพมีอยู่ 3 ภพ บางทีท่านเรียกว่าโลกก็ว่า เรียกว่ากามภพ รูปภพ อรูปภพ กามภพ รูปภพ อรูปภพ

หรือบางทีท่านก็เรียกว่ากามโลก รูปโลก อรูปโลก ใช้คำแทนกันได้ ฉะนั้นสัตว์จึงไปตั้งอยู่ในภูมิ 3 กำเนิด 4 นี่ล่ะ ภูมิจิตภูมิใจอยู่ในภพไหน ก็ไปเกิดอยู่ในภพนั้น เกิดอยู่ในภูมิ 3 กำเนิด 4..

บางส่วนจากพระธรรมเทศนาหลวงตาศิริ อินฺทสิริ - ภพ 3 ภูมิ 4
https://youtu.be/xNU94Dmjo58?t=290
(12:34 - 12:50, 4:50 - 6:51)