เมื่อมันหลงแล้วมันก็สร้างกิเลสขึ้นมาเรื่อยๆอย่างงี้นะ จึงว่าคล้ายๆกับว่ากิเลสน่ะมีตัวมีตนนะ มันมารบกวนจิตตัวเองอยู่อย่างนี้ แต่ที่จริงเนี่ยมันไม่ได้มาเองดอกกิเลสนะ มันไม่ได้เกิดเอง จิตต่างหาก สร้างมันขึ้นปรุงแต่งมันขึ้น

หลวงปู่เหรียญ : ..เมื่อมันหลงแล้วมันก็สร้างกิเลสขึ้นมาเรื่อยๆอย่างงี้นะ จึงว่าคล้ายๆกับว่ากิเลสน่ะมีตัวมีตนนะ มันมารบกวนจิตตัวเองอยู่อย่างนี้ แต่ที่จริงเนี่ยมันไม่ได้มาเองดอกกิเลสนะ มันไม่ได้เกิดเอง จิตต่างหาก สร้างมันขึ้นปรุงแต่งมันขึ้น

นี่นะเราต้องคิดดูให้มันรู้ เราต้องหยั่งสติเข้าไปให้มันถึงจิต มันจึงจะรู้ได้ว่า กิเลสทั้งหลายแหล่นี้ จิตดวงนี้นะ ปรุงแต่งขึ้นต่างหาก มันถึงมีได้ ถ้าจิตดวงนี้หยุดซะแล้ว ไม่ปรุงแต่งมันแล้ว กิเลสทั้งหลายมันเกิดไม่ได้เลย

ที่มันเกิดมาแล้วแต่ก่อนนั้น มัน เมื่อจิตไม่ส่งเสริมมันแล้ว มันก็เฉาตายไปเองมันนะ เหมือนอย่างต้นไม้ที่ปลูกลงในดินถ้าไม่รดน้ำแล้วมันก็เฉาตายไปเองมัน มันไม่มีอาหารหล่อเลี้ยงมัน อันกิเลสบาปอธรรม มันก็เหมือนกันอย่างนั้นแหละ

เมื่อจิตนี้ไม่ส่งเสริม ไม่ยึดไม่ถือมันเสียแล้ว มันก็ไม่มีที่พึ่งแล้วบัดหนิ ไม่มีที่พึ่ง ไม่มีที่อาศัย มันก็เหี่ยวแห้งไป ระงับไปเองมัน..

บางส่วนจาก พระธรรมเทศนา หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ - รักษาจิตอย่าให้ติดอยู่กับของไม่เที่ยง 28 ก.พ. 32
https://youtu.be/6tTyDWkOfgc?t=26m2s
(26:02 - 27.28)