จิตนี่ก็ ท่านก็เรียกว่ามโนธาตุ เป็นธาตุชนิดหนึ่ง เป็นอรูปธาตุ เป็นธาตุที่ไม่มีรูป แม้เวทนา สังขาร วิญญาณ ก็เป็นอรูปธาตุ เป็นธาตุที่ไม่มีรูปเหมือนกันน่ะ แต่ธาตุ 4 ดินน้ำไฟลมที่มองเห็นด้วยตาอันนี่ เป็นรูปธาตุ เป็นธาตุที่มีรูปร่าง ก็เมื่อพิจารณาให้ถึงความจริงเข้าไปแล้ว มันก็เป็นอย่างงี้แหละ มันเป็นสภาวะธาตุไปหมดเลยนะ

หลวงปู่เหรียญ : ..ก็ใช้ปัญญาสอนใจให้รู้เท่า เพราะว่าสิ่งที่มาสัมผัสถูกต้องกันอยู่นี่ เมื่อเพ่งพิจารณาให้ถึงความจริงแล้ว มันก็มีแต่สภาวะธาตุ เท่านั้นเองแหละ จิตนี่ก็ ท่านก็เรียกว่ามโนธาตุ เป็นธาตุชนิดหนึ่ง เป็นอรูปธาตุ เป็นธาตุที่ไม่มีรูป

แม้เวทนา สังขาร วิญญาณ ก็เป็นอรูปธาตุ เป็นธาตุที่ไม่มีรูปเหมือนกันน่ะ แต่ธาตุ 4 ดินน้ำไฟลมที่มองเห็นด้วยตาอันนี่ เป็นรูปธาตุ เป็นธาตุที่มีรูปร่าง ก็เมื่อพิจารณาให้ถึงความจริงเข้าไปแล้ว มันก็เป็นอย่างงี้แหละ มันเป็นสภาวะธาตุไปหมดเลยนะ

เพราะฉะนั้นน่ะ ขอให้พากันพิจารณาให้ดี พิจารณาให้มันถึงความจริง อย่างนี้แล้วก็ปลงก็วางลง หัดปลงหัดวางบัดหนิ หยุดคิดบัดหนิ ไม่ต้องคิดไม่ต้องวิจาร อะไรต่อไป จึงเรียกว่าปลงว่าวางขันธ์ 5 นี่น่ะ

ก่อนจะปลงจะวางลงได้มันต้องใช้ปัญญาแยกแยะพิจารณา ให้เห็นตามความเป็นจริงแท้ๆแล้ว บัดนี้มันจึงสรุปลงได้เลยว่า ขันธ์ 5 นี้ไม่ควรยึดถือ ขืนยึดถือก็เป็นทุกข์เปล่าๆ..

บางส่วนจากพระธรรมเทศนา หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ - ภาระอันหนัก 17 มี.ค. 32
https://youtu.be/AZsEwGGI-fI?t=28m25s
(28:25 - 30:11)