กุสลา ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา ท่านสอนคนเป็น โดยยกเอาคนตายเป็นต้นเหตุ แล้วก็สอนคนเป็นให้รู้สึกสำนึกตัวเสียตั้งแต่ยังมีชีวิตอยู่นี้ ให้สร้างคุณงามความดี ด้วยความฉลาด

..แต่ที่จะสอนให้ไป กุสลา ธมฺมา มาติกาเพื่อให้บุญคนตายนี้ ไม่ปรากฏในหลักธรรม

         ต่อๆ มาจึงได้มี กุสลา มาติกา กัน ทั้งนี้คงจะยึดเอาหลักที่ท่านเทศน์โปรดพระมารดาชั้นดาวดึงส์ด้วยพระอภิธรรมเจ็ดคัมภีร์ ซึ่งก็เป็นความชอบธรรม เพราะเป็นพิธีการในทางดี

การสวด กุสลา ธมฺมา ก็พระอภิธรรมทั้งนั้น ถ้าพูดตามความจริงแล้ว คนตายจะรู้เรื่องรู้ราวอะไร กุสลา ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา แปลว่าอย่างไร มีความหมายว่าอย่างไร บางรายแม้เวลามีชีวิตก็ไม่ได้สนใจกับศีลกับธรรมเลย

เวลาตายแล้วพระไปสวดกุสลา ธมฺมา ให้ฟัง ก็จะรู้เรื่องอะไร ตั้งแต่ยังเป็นอยู่ก็ไม่รู้เรื่อง กุสลา ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา เพราะไม่สนใจ ตายแล้วจะได้ความเฉลียวฉลาดมาจากไหน เพราะคนที่ตายไปกับคนที่เป็นอยู่ก็คือใจดวงเดียวกัน จะไปได้ความรู้ความฉลาดพิสดารนอกโลกมาจากไหน

ธรรมก็มิใช่ธรรมแหวกแนวพอจะไปคอยต้อนรับเฉพาะคนตายแล้ว ส่วนที่เป็นอยู่ไม่มีหวังกับ กุสลา ธมฺมา นั้นเลย นี่ฟังไปๆ จะพากันประมาท ไม่สนใจปฏิบัติธรรมในขณะที่มีชีวิตอยู่

แต่จะคอยไปตักตวงเอา กุสลา ธมฺมา เวลาตายแล้วกันหมด ศาสนาก็จะไม่มีในคนเป็น จะไปรวมอยู่กับคนตายเสียหมด นี่เป็นคำเตือนให้มีหลายสันหลายคมไม่ให้เป็นแบบเถรตรง เป็นอยู่ก็ให้ได้ ตายก็ไม่เสียที รีบขวนขวายในเวลาเป็นอยู่ เวลาตายไปหากควรจะได้ฟังได้รับ กุสลา มาติกา ก็ไม่ครึไม่ล้าสมัย

         กุสลา ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา ท่านสอนคนเป็น โดยยกเอาคนตายเป็นต้นเหตุ แล้วก็สอนคนเป็นให้รู้สึกสำนึกตัวเสียตั้งแต่ยังมีชีวิตอยู่นี้ ให้สร้างคุณงามความดี ด้วยความฉลาด กุสลา ธมฺมา คือความฉลาด อกุสลา ธมฺมา คือความโง่ ความโง่ทำให้จนตรอกจนมุม ความฉลาดพาให้ผ่านวิกฤตการณ์ไปได้ นี่คือความหมายของพระอภิธรรม

ท่านสอนพระสอนคนให้ฉลาดทันความโง่ แก้ความโง่ของตน ในครั้งพุทธกาลท่านไม่ได้นิมนต์พระไปมาติกาในเวลาคนตายอย่างทุกวันนี้ แต่ทั้งนี้มิได้ปฏิเสธพิธีการทำบุญของญาติๆ ด้วยการนิมนต์พระมาสวดบทธรรมต่างๆ ให้ฟัง ด้วยความตั้งอกตั้งใจฟังจริงๆ มิใช่แบบสนุกคุยกันเวลาพระสวด กุสลา มาติกา เป็นต้น ดังที่มักเป็นกันอยู่ทั่วๆ ไป ในชาวพุทธเรา การฟังแบบนี้จนเป็นประเพณีที่น่าเกลียดของผู้ดีทั้งหลาย..


บางส่วนจาก กุสลา ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา
พระธรรมเทศนา หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน
เทศน์อบรมฆราวาส ณ วัดป่าบ้านตาด
เมื่อวันที่ ๘ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๑๙

http://www.luangta.com/thamma/thamma_talk_text.php?ID=1984&CatID=2