พระพุทธองค์ทรงกล่าวว่า "ผู้ละโลกนี้ไปในขณะที่จิตเศร้าหมอง ทุคติเป็นอันหวังได้" กิเลสทั้งปวงเป็นเครื่องเศร้าหมองของจิต จิตที่มีกิเลสห้อมล้อมจึงเป็นจิตที่เศร้าหมอง

พระพุทธองค์ทรงกล่าวว่า "ผู้ละโลกนี้ไปในขณะที่จิตเศร้าหมอง ทุคติเป็นอันหวังได้" กิเลสทั้งปวงเป็นเครื่องเศร้าหมองของจิต จิตที่มีกิเลสห้อมล้อมจึงเป็นจิตที่เศร้าหมอง

 กิเลสห่อหุ้มอยู่มากจิตก็เศร้าหมองมาก กิเลสห่อหุ้มอยู่น้อยจิตก็เศร้าหมองน้อย จิตที่มีกิเลสเศร้าหมองห้อมล้อมอยู่ เมื่อละจากร่าง ก็จะคงมีกิเลสนั้นห้อมล้อมอยู่ คงความเศร้าหมองนั้นไว้

 ภพภูมิที่ไปสู่นั้นจึงเป็นทุคติ คติที่ชั่ว คติที่ไม่ดี คติที่ไม่มีความสุข มากน้อยหนักเบาตามกิเลส ตามความเศร้าหมองของจิต

จากหนังสือ แสงส่องใจ (อันดับ ๒) หน้า ๑๗
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก
พระชนมายุ ๘๐ พรรษา วันที่ ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๖