ถ้าใจไม่ปกติอย่างนี้ ยังมีโกรธ มีผูกโกรธไว้อยู่อย่างงี้ ใจมันปกติไม่ได้เลย ฉะนั้นใจก็ชื่อว่าไม่มีศีล

..ศีลกาย ศีลวาจา ศีลใจ เอ้าเมื่อรักษากายได้ รักษาวาจาได้แล้ว ก็ไปรักษาใจเข้าไปบัดนี้นะ อย่าให้ใจมันคิดเป็นบาปอย่าให้ใจมันลุอำนาจแก่ความโกรธ เมื่อความโกรธเกิดขึ้นอย่างนี้ ก็รู้ตัวแล้วก็สะกดจิตไว้ ละมันไป อย่าไปส่งเสริมมัน

อันนี้ท่านเรียกว่าเป็นผู้มีศีลทางใจ คือว่าพยายามทำใจให้เป็นปกติ คำว่าศีลังแปลว่าปกติ เมื่อทำใจเป็นปกติได้ ก็เรียกว่าเป็นผู้มีศีล นี่มันเป็นอย่างงั้น เนี่ยเรียกว่าศีลใจ

ถ้าใจไม่ปกติอย่างนี้ ยังมีโกรธ มีผูกโกรธไว้อยู่อย่างงี้ ใจมันปกติไม่ได้เลย ฉะนั้นใจก็ชื่อว่าไม่มีศีลบัดนี้ เมื่อใจไม่มีศีลแล้ว กายวาจาจะมีได้งัย บัดนี้ มีไม่ได้ เพราะว่าใจเป็นผู้บังคับบัญชา กาย วาจา อย่างงี้แหละ

แล้วก็มันต้องมีธรรมประกอบด้วย มีเมตตากรุณา ดังที่เคยแสดงมาบ๊อยบ่อย ธรรมกับศีลนี่นะ เป็นคู่กันนะ จะต้องแสดงเป็นคู่กันไปแหละ ไม่อย่างงั้นมันก็ไม่ครบชุด ผู้ปฏิบัติก็จะไม่สมบูรณ์

เมื่อมีศีลแล้วก็ต้องเจริญเมตตาให้มากๆ เข้าไป เมื่อเมตตาธรรม กรุณาธรรมแก่กล้าขึ้นในใจแล้ว ศีลของผู้นั้นก็บริสุทธิ์ ผู้นั้นก็จะสำรวมกายวาจา..

บางส่วนจากพระธรรมเทศนา หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ - คนเราเร่าร้อนเพราะอะไร 9 พ.ค. 32
https://youtu.be/dhHdaOWkNxs?t=24m55s
(24:55 - 26:40)