รากของกิเลสเหล่านี้มันอยู่ที่จิตใจมายึดถือขันธ์ 5 ว่าเป็นตัวเป็นตนเป็นเราเป็นเขา

รากของกิเลสเหล่านี้มันอยู่ที่จิตใจมายึดถือขันธ์ 5 ว่าเป็นตัวเป็นตนเป็นเราเป็นเขา  ..หลวงปู่เหรียญ //

..การที่จะละกิเลส ให้มันเบาบางไปจากจิตใจได้นี่ ต้องเกิดจากการภาวนา พยายามสะกดจิตใจที่มันเลื่อนลอย อ่อนแอนี่ ฟุ้งซ่านอยู่นี่ ให้มันสงบลงไป ให้มันหยุดคิด หยุดนึก หยุดส่งส่ายไปภายนอกให้ได้

เนี่ยถ้าบังคับจิตนี้ ให้สงบลงไปได้อย่างนี้แล้ว เราจึงมองเห็นหนทางที่จะละกิเลสได้ แต่ว่ามันก็ยังละไม่ได้เด็ดขาดดอก ในขั้นสมาธินี่นะ แต่ว่ามันทำให้กิเลสมันอ่อนกำลังลง..

..บัดนี้ต่อจากนั้นไปเราเจริญปัญญาสิบัดนี้ เจริญปัญญา ทำอย่างไรเจริญปัญญา ก็สังเกตดูจิตใจมันไปข้องอยู่สิ่งใด เราก็กำหนดเอาเรื่องนั่นมาพิจารณา จนให้จิตนี้มันเห็นชัดว่า เรื่องที่จิตใจไปข้องอยู่ในสิ่งนั้นน่ะ มันไม่มีสาระแก่นสารอะไรเลย มันเป็นความหลงของจิตโดยเฉพาะ..

..เมื่อกิเลสมันสงบตัวลงไปได้แล้ว ก็ใช้ปัญญาค้นหาตัวมัน บัดหนิ ค้นหารากเหง้าของมันบัดหนิ รากของกิเลสเหล่านี้มันอยู่ตรงไหน อย่างนี้นะ เมื่อเพ่งพิจารณาไป มันก็รู้ได้ มันก็เห็นได้

รากของกิเลสเหล่านี้มันอยู่ที่จิตใจมายึดถือขันธ์ 5 ว่าเป็นตัวเป็นตนเป็นเราเป็นเขา นี่ รากของกิเลสมันอยู่ตรงนี้ เมื่อรู้อย่างนี้แล้วก็สอนใจให้ปลงให้วางขันธ์ 5 นี้ลงไป

อย่าให้มันสำคัญลงไปว่าเรา ว่าของของเรา อย่าไปหวงมัน เอ๊าใครจะด่าก็ยอมให้ด่า ใครจะสรรเสริญก็ยอมให้สรรเสริญไม่ว่าอะไร ไม่ดีใจไม่เสียใจ อย่างนี้ จึงเรียกว่าเราเรียกว่าเราหัดปลงหัดวางขันธ์ 5 ลงไป

แต่ถ้าหากว่า มันไม่ยอมปล่อยไม่ยอมวางขันธ์ 5 นี่อย่างนี้ ใครมันด่าเข้ามามันก็อดไม่ได้ มันก็ต้องด่าตอบ ใครโกรธมาก็ต้องโกรธตอบ นั่นแหละลักษณะของจิตใจที่ยึดมั่นอยู่ในขันธ์ 5 มันก็เป็นเช่นนั้นแหละ แล้วมันก็สร้างกรรมสร้างเวรขึ้น ไม่จบไม่สิ้นลงได้เลย

หนิผู้มีปัญญาทั้งหลาย ท่านพิจารณเห็นอย่างนี้แหละ จึงได้พยายามภาวนาสอนใจ ปล่อยวางขันธ์ 5 นี่เรื่อยไปเลย สอนให้มันปล่อยมันวางเรื่อยไปล่ะ ไม่ใช่ว่าสอนให้มันปล่อยวางทีเดียวแล้วมันแล้วไปเลย

ก็เมื่ออินทรีย์มันยังอ่อนอยู่นะ มันก็ยังวางให้เด็ดขาดไม่ได้ ต่อเมื่อเราพยายามฝึกปัญญานี้ให้มันแหลมมันคมมันกล้าเข้าไปเท่าใด เมื่อปัญญานี้มันกล้าเข้าไปได้ มันแหลมคมเข้าไปเท่าใด มันก็สามารถตัดรากของกิเลส ขาดออกไปได้ มันเป็นอย่างงั้น..

บางส่วนจาก จิตเป็นสิ่งสำคัญที่ต้องฝึก
พระธรรมเทศนา หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ เมื่อ 27 พ.ค. 30

https://www.youtube.com/watch?v=-SDTH5C84Mo
(21:27 - 22:05, 22:27 - 22:56, 23:40 - 25:47)