ลำพังแต่จิตดวงเดียวหนิ มันจะไปยึดอะไรไม่ได้ มันต้องมีขันธ์ 5 นี้เป็นสื่อ

..แต่ถ้าไปเห็นรูปที่น่าเกลียดน่าชัง มันก็พิจารณาลงไปเป็นสภาวะธาตุเหมือนเดิม แล้วมันก็ไม่เกลียดไม่ชังแล้ว เพราะมันไม่มีบุคคลจะให้เกลียดให้ชัง ใจนั่นมองเห็นเป็นแต่สภาวะธาตุเฉยๆนะ นี่ทำได้มั้ยล่ะ

ลองถามตัวเองดูซิ ถ้าทำใจยังไม่ได้อย่างนี้นะ อย่าไปนิ่งนอนใจ นี่แหละทุกข์มันจะติดตามไป เพราะใจมันไปยึดมั่นกิเลส เหล่านี้ล่ะไว้ มันเป็นอย่างงั้น ยึดมั่นในความรัก ในความชัง ก็เท่ากับยึดมั่นในขันธ์ 5 นี้แหละ ไม่ใช่อื่นไกลอะไร

เพราะว่า ลำพังแต่จิตดวงเดียวหนิ มันจะไปยึดอะไรไม่ได้ มันต้องมีขันธ์ 5 นี้เป็นสื่อ เช่นสัญญาอย่างนี้นะ ความจำหมายอย่างงี้ เช่นสังขาร ความคิด ความปรุงแต่งเกิดขึ้นในใจ

เมื่อตาไปเห็นรูปสวยๆงามๆแล้ว อย่างนี้มันก็เกิดความคิดความนึกขึ้นมา ว่ารูปนั้นสวย รูปนี้งาม นั่นเรียกว่าสังขารนะ แล้ววิญญาณก็มีหน้าที่รับรู้ อารมณ์เหล่านั้นเลย อย่างนี้แหละ เพราะฉะนั้นจึงว่า การที่จิตใจมันจะสร้างกิเลสอะไรขึ้นมาหนิ มันอาศัยขันธ์ 5 นี้เองแหละ

แต่ที่นี้เมื่อเรามาภาวนา มาทำใจให้สงบแล้วเพ่ง พิจารณาแยกแยะดู ขันธ์ทั้ง 5 นี้ออกไป เป็นชิ้นเป็นส่วนออกไปดูแล้ว มันไม่มี มันไม่มีตัวตนอะไรอยู่นี้เลย

นี่แหละที่พระบรมศาสดา ทรงสั่งสอนให้พุทธบริษัทนั่นน่ะ บำเพ็ญเพียรภาวนาสมาธิเจริญปัญญา ก็เพื่อที่จะให้รู้แจ้งขันธ์ 5 นี้ตามเป็นจริง..

บางส่วนจาก นิวรณ์เป็นธรรมเครื่องกั้นจิต - 10 ส.ค. 30
พระธรรมเทศนา หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ
https://www.youtube.com/watch?v=aVg4JLb9PdM
(26:58 - 29:14)