กิเลสหนิ มันก็ไหลเข้าไปทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ นี่ ไปเข้าไปกระทบใจเจ้าของ ใจก็สร้างภพสร้างชาติขึ้นมา

..กิเลสหนิ มันก็ไหลเข้าไปทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ นี่ ไปเข้าไปกระทบใจเจ้าของ ใจก็สร้างภพสร้างชาติขึ้นมา สร้างตัวเราขึ้นมา มารับอารมณ์ ว่าเราเห็นรูป สร้างเราขึ้นมา สร้างภพสร้างชาติขึ้นมา ภพหนิ ใจมันสร้างขึ้นจิตมันสร้างขึ้น ตัวกูตัวเราตัวมึงนี่มันมีอยู่อย่างงี่ ตัวเขาตัวสัตว์ตัวคนมันมีอยู่นี่ สร้างภพ สร้างชาติขึ้นมา

ออกรับอารมณ์ครั้งหนึ่ง ก็เรียกว่าภพหนึ่ง ตาออกรับอารมณ์ หูออกรับอารมณ์ หรือใจนี่แหละออกรับอารมณ์ครั้งหนึ่ง ใจรับอารมณ์ครั้งหนึ่ง ก็เรียกว่าภพหนึ่ง หรือขันธ์ 5 ทำงาน เรียกว่าวิบากขันธ์ ก็เรียกว่าภพหนึ่งเท่านั้น นี่ล่ะ ภพน้อย ถ้าเรื่องเล็กๆน้อยๆ เบาๆก็เรียกว่าภพน้อย ถ้าเรื่อง หนักๆก็เรียกว่าภพใหญ่ เรื่องใหญ่ เรื่องยาว เรียกว่าภพใหญ่

คิดไปแล้วทีหนิ วุ่นวายขึ้น จบไม่เป็น คิดเรื่องเก่านั่นล่ะ เรียกว่าภพเก่า เห็นคนเก่าก็เรียกว่าภพเก่า คิดไปเรื่องเก่าก็เรียกว่าภพเก่า คิดไปเรื่องใหม่ก็เรียกว่าภพใหม่ 

สังขารปรุงแต่งนั่นล่ะ คือความคิดนั่นน่ะ สังขารคือความคิด สังขารจิตนั่นน่ะ มันคิดไปเรื่องไหนนั่นล่ะ คิดไปเรื่องไหน หน้าคนหน้าสัตว์ก็มาปรากฎอยู่ที่มโน นั่นล่ะ ที่ใจเรานั่นล่ะ เรียกว่าภพหนึ่ง ชาติหนึ่ง เกิดแล้วก็ดับ เข้าภวังคจิตก็ดับ เอาอันใหม่ขึ้นมาอีก จิตออกรับอารมณ์ ก็เรียกว่าภพหนึ่ง จิตหยุดรับอารมณ์ก็เรียกว่าดับ ภพชาติมันก็ดับลงอย่างนี้

ภพเก่า ถ้าคิดถึงเรื่องเก่า หน้าคนเก่าก็มาเห็น ใกล้จะกลับบ้านก็คิดเห็นบ้าน คิดเห็นครอบครัว หน้าครอบครัวก็มาปรากฎอยู่ที่ใจ ก็เรียกว่าใจเกิดภพหนึ่ง ก็ดับลง เอาเรื่องใหม่ขึ้นมาอีก นี่แหละภพเก่าภพใหม่

รู้จักภพรึยังล่ะฮึ หัวหงอกทิ่งซื่อๆแหล่ว ภพแล้วภพเล่านั่นน่ะ เรื่องนั้นก็เกิดเรื่องนี้ก็เกิด เรื่องเล่า เรื่องแล้วเรื่องเล่าอยู่นั่นแหละ จบไม่เป็น เรียกว่าภพแล้วภพเล่า ภพเก่าภพใหม่ คิดไปถึงเรื่องเก่าก็ภพเก่า คิดไปถึงเรื่องใหม่ก็ภพใหม่ คิดนานๆมันจบไม่เป็นก็ภพใหญ่ คิดแป๊บเดียว มันจบแล้วไม่คิดต่อก็เรียกว่าภพน้อย ภพเก่าภพใหม่ ภพน้อยภพใหญ่ ภพแล้วภพเล่า

ขันธ์ 5 มันเกิดอยู่นี่ ใจมันเกิดร่วมกันอยู่ในนี้ รูปกับนามอิงอาศัยกันเกิด เกิดแล้วก็ดับ เรียกว่า ปัจจยาการ การที่ปัจจัยอิงอาศัยกันเกิด ปัจจัยในที่นี่ก็คือ รูปกับนาม เป็นปัจจัย ให้แก่กันและกัน อิงอาศัยกันเกิด ท่านเรียกว่า ปัจจยาการ การที่ปัจจัยอิงอาศัยกันเกิด

รูปกับนาม มันตาเห็นรูปก็ไปบอกใจ ใจก็เกิดเสวยอารมณ์ สุขเวทนาเกิด ก็เกิดราคานุสัยตามนอน ถ้ามาจิตเสวยอารมณ์เกิดทุกขเวทนา เกิดอนิฏฐารมณ์ ไม่ยินดีไม่พอใจ หรือขัดเคือง ก็เรียกว่าทุกขเวทนา ปฏิฆานุสัยเกิด เท่านี่ ขันธ์ 5 เกิดภพแล้วภพเล่าอยู่อย่างงี้ วิบากจิตวิบากขันธ์ มันเป็นอยู่อย่างงี้ มันเกิดอยู่อย่างนี่..

บางส่วนจาก ภพของจิต (29:28 - 34:08)
พระธรรมเทศนา หลวงตาศิริ อินฺทสิริ วัดถ้ำผาแดงผานิมิต

https://drive.google.com/file/d/0B6OG_Su4MwGZZ28wNm5HT2pSWUU/view?usp=sharing