อริยะแปลว่าผู้ไกลจากข้าศึก คือกิเลส นั่นแหละ ผู้ใดที่ละกิเลสขาดจากสันดาน จะเป็นโดยเอกเทศ ก็ตาม โดยสิ้นเชิงก็ตาม ท่านก็ พระพุทธเจ้าก็ทรงยกย่องว่า พระอริยบุคคล

สงสัยว่า พระอริยบุคคล เมื่อ อริยะแปลว่าผู้ไกลจากข้าศึก คือกิเลส แล้วทำไมจึงมีหลายระดับ ? หลวงปู่เหรียญเมตตาเทศน์อธิบายไว้

..อริยะแปลว่าผู้ไกลจากข้าศึก คือกิเลส นั่นแหละ ผู้ใดที่ละกิเลสขาดจากสันดาน จะเป็นโดยเอกเทศ ก็ตาม โดยสิ้นเชิงก็ตาม ท่านก็ พระพุทธเจ้าก็ทรงยกย่องว่า พระอริยบุคคล//

แล้วโดยเอกเทศ ?

หลวงปู่เหรียญ วรลาโภ ..การน้อมศีลน้อมธรรมเข้าไปสู่จิตใจ แล้วขจัดสิ่งที่ไม่ใช่ศีลไม่ใช่ธรรมออกไป จากดวงจิตนี้ นี่สำคัญมากอันนี้ นั่นแหละท่านผู้ฝึกตนให้น้อมศีล น้อมธรรม น้อมความดีต่างๆเข้าไปไว้ในใจของตน

นั่นแหละผู้นั้น กำลังที่จะฝึกตนให้ ได้เป็นพระโสดาบัน ถ้าหากว่าผู้ใดไม่อ่อนน้อมถ่อมตน ไม่น้อมศีลน้อมธรรมเข้าไปสู่จิตใจ เสมอๆไปอย่างว่านี้ ไม่มีทางแล้วจะได้เป็นพระโสดาบัน

เพราะว่าเมื่อผู้ใดน้อมศีลน้อมธรรม น้อมความดีต่างๆเข้าไปสู่จิตใจแล้ว ใจมันสงบ เรื่องมันน่ะ เมื่อใจนี่มีกุศลความดี เป็นเครื่องอยู่แล้ว มันสงบมันเย็น เมื่อใจสงบใจเย็นอย่างนี้แล้วปัญญามันก็เกิดขึ้นได้

เมื่อปัญญาเกิดขึ้นแล้วก็อย่างว่า มันจึงมองเห็นขันธ์ 5 นี่ เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ไม่ใช่ตัวตนเราเขาอะไรเลยอย่างงี้ มันก็มองเห็นได้ ถ้าอบรมปัญญาอันนี้ ให้แก่กล้ายิ่งๆขึ้นไป มันถึงเข้าขั้นแล้ว

มันก็ละความเห็นผิดที่สำคัญว่าขันธ์ 5 เป็นตัวเป็นตนนี่ ได้ขาดเด็ดไปเลย ความรู้ความเห็นว่า ขันธ์ 5 นี่ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตน เราเขา มันก็เกิดขึ้นมาแทนแล้วบัดนี้

เมื่อความรู้ความเห็นอย่างนี้เกิดขึ้นด้วยอริยมรรคแล้ว ก็ไม่มีเสื่อมบัดนี้ ไม่มีเสื่อมแล้ว มีปกติรู้ ปกติเห็น ว่าขันธ์ 5 นี้ไม่ใช่ตัวไม่ใช่ตนอยู่อย่างนั้น

แต่เมื่อบุญกรรมของเก่านู้นยังไม่หมด มันก็ต้องอาศัยขันธ์ 5 นี้ เรื่อยไปก่อน ถึงแม้จะรู้ว่าขันธ์ 5 ไม่ใช่ตัวตน จะละความเห็นที่ว่าขันธ์ 5 ไม่ใช่ตัวตนได้ก็ตาม

แต่เมื่อบุญกรรมยังอยู่ ก็ต้องอาศัยขันธ์ 5 นี่ ปฏิบัติธรรมเรื่อยไป เพื่อให้บรรลุคุณธรรมขั้นสูง ขึ้นไปเรื่อยๆ นี่พระอริยบุคคลทั้งหลายนะ เมื่อท่านได้บรรลุปฐมมรรคอันนี้ได้แล้ว ท่านจะไม่เกียจคร้านในการทำความดีเลย

มีแต่ความหมั่นขยันเรื่อยไป เพราะว่าท่านเห็นทุกข์เห็นภัยในสงสารอันนี้มาก พระโสดาบันทั้งหลายนั่นน่ะ ท่านมองไม่เห็นว่าโลกสันนิวาสอันนี้จะ เป็นที่ตั้งแห่งความเพลิดเพลิน แห่งความสุขสนุกสนานมั่นคงตลอดไป ไม่มี

มันเป็นสิ่งที่หลอกตาลวงใจ ให้ติดอยู่ในทุกข์ต่างหาก อันสิ่งที่ยั่วยวนชวนให้เพลิดเพลินทั้งหลายเหล่านี้นะ พระโสดาบันท่านรู้แจ้งเลย ท่านจึงไม่ลืมตัว..

..อริยะแปลว่าผู้ไกลจากข้าศึก คือกิเลส นั่นแหละผู้ใดที่ละกิเลสขาดจากสันดาน จะเป็นโดยเอกเทศ ก็ตาม โดยสิ้นเชิงก็ตาม ท่านก็ พระพุทธเจ้าก็ทรงยกย่องว่า พระอริยบุคคล

นี่เพราะฉะนั้น ควรพากันพยายาม ยกตนออกจากคำว่าคน ให้ได้เป็นพระอริยบุคคล จึงจะพ้นจากความยุ่งเหยิง ความวุ่นวายภายในจิตใจนี้ได้ แล้วความวุ่นวายของร่างกายนี้มันก็จะสั้นเข้า

เช่นเป็นพระโสดาบันอย่างงี้ ก็จะได้วุ่นวายอยู่เพียงแค่ 7 ชาติ อย่างมากนะ อย่างกลางก็ 3 ชาติ อย่างน้อยก็ 1 ชาติ เท่านั้นเองนะก็จะพ้นจากความวุ่นวาย ความยุ่งเหยิงจากความ จากการที่มีขันธ์ 5 อันนี้นะ จะพ้นจากขันธ์ 5 นี้โดยเด็ดขาด

ก็บรรลุถึงซึ่งพระนิพพาน อันเป็นจุดหมายปลายทางของพระพุทธศาสนา..


บางส่วนจากพระธรรมเทศนาหลวงปู่เหรียญ วรลาโภ - ปุถุชนกับชนอริยะ 19 ม.ค. 32
https://youtu.be/BDAsr0BL-Wo?t=39m39s  (39:39 - 43:36, 46:27 - 48:17)