แล้วก็เอาจิตไปพิจารณาดู ดู ดูใจ ดูวิญญาณธาตุ วิญญาณธาตุคือใจ เขาตั้งชื่อว่าใจ ถึงชื่อว่าวิญญาณ วิญญาณก็เป็นนามธรรม ใจก็เป็นนามธรรม เป็นธรรม นามธรรมชื่อของธรรม วิญญาณก็คือธาตุ ธาตุรู้ ไม่มีเจ้าของอีกล่ะ วิญญาณคือธาตุรู้ ธาตุไม่มีเจ้าของนะ เป็นความรู้ เป็นสภาวะรู้ๆอยู่เฉยๆ

..แล้วก็เอาจิตไปพิจารณาดู ดู ดูใจ ดูวิญญาณธาตุ วิญญาณธาตุคือใจ เขาตั้งชื่อว่าใจ ถึงชื่อว่าวิญญาณ วิญญาณก็เป็นนามธรรม ใจก็เป็นนามธรรม เป็นธรรม นามธรรมชื่อของธรรม วิญญาณก็คือธาตุ ธาตุรู้ ไม่มีเจ้าของอีกล่ะ วิญญาณคือธาตุรู้ ธาตุไม่มีเจ้าของนะ เป็นความรู้ เป็นสภาวะรู้ๆอยู่เฉยๆ

เหมือนอากาศอยู่ข้างหน้าเรานี่ล่ะ ไม่มีเจ้าของ ไม่มีตัวไม่มีตน ไม่มีเจ้าของ แต่ว่าเอามือไปแกว่งดูอย่างงี้ก็รู้สึกว่ามี ถ้าอยู่ว่างๆก็ไม่มี วิญญาณหนิ เป็นที่เกิดที่ตั้งของเวทนา ตัวใจหนิ ตัวนามธรรมหนิ เป็นที่เกิดที่ตั้งของเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณเท่านั้น ไม่มีตัวมีตน ไม่มีสัตว์มีคนอยู่ในนั่น เป็นธรรมธาตุ ธรรมชาติคือธาตุรู้เฉยๆ

เราก็จะเห็นว่าใจ ก็สักแต่ว่าเขาตั้งชื่อสมมติว่าใจ ไม่ใช่สัตว์บุคคลตัวตนเราเขา ก็จะเกิดยถาภูตญาณทัสสนะ รู้เห็นตามความเป็นจริงว่า กายก็สักแต่ว่ากายไม่ใช่สัตว์บุคคลตัวตนเราเขา ใจก็สักแต่ว่าใจ ไม่ใช่สัตว์บุคคลตัวตนเราเขา

กายกับใจ หนิก็คือขันธ์ 5 นั่นแหละ รูปกับนาม แสดงว่า กายกับใจหนิ ก็ไม่ใช่สัตว์บุคคลตัวตนเราเขา เห็นทำไม เห็นเพื่อแก้ความเห็นผิด แต่ก่อนเราหลงผิด หลงว่ามีสัตว์บุคคลตัวตนอยู่ในขันธ์ 5 ..


บางส่วนจาก พระธรรมเทศนา หลวงตาศิริ อินฺทสิริ ณ อาศรมศากยบุตร เชียงราย ๒๒ มี.ค. ๕๙
https://youtu.be/35bhliaxkaU?t=24m32s
(24:32 - 26:53)