พยาบาท มีลักษณะอาการเป็นความหงุดหงิด ขัดเคือง โกรธแค้น เดือดดาล จนถึงมุ่งร้ายในบุคคลหรือสิ่งที่ไม่ชอบใจทั้งหลาย

พยาบาท มีลักษณะอาการเป็นความหงุดหงิด ขัดเคือง โกรธแค้น เดือดดาล จนถึงมุ่งร้ายในบุคคลหรือสิ่งที่ไม่ชอบใจทั้งหลาย

จำพวกนี้ตามหลังอารมณ์บางอย่างเข้ามาเช่นเดียวกัน คืออารมณ์ที่มีชื่อว่า “ปฏิฆนิมิต” (เครื่องกำหนดหมายเป็นที่น่าชัง) เป็นที่ขวางตา ขวางหู ขัดจมูก ขัดลิ้น ไม่สบายกาย ไปเสียทุกสิ่งทุกอย่าง

จิตตนครที่เคยเป็นเมืองงาม ก็จะกลายเป็นเมืองที่น่าเกลียดน่าชังไปทันที ด้วยสีสันวรรณะ เสียง กลิ่น รส สิ่งที่ถูกต้องอารมณ์ทั้งหลาย ซึ่งปรากฏเป็นของปฏิกูล กระทบจิตใจไปทุกอย่าง

ทีนี้พยาบาทก็เข้ามาทันที ชาวจิตตนครก็พากันหงุดหงิดในสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือในทุก ๆ สิ่งที่อยู่รอบตัว สุดแต่อารมณ์ที่ชื่อว่า “ปฏิฆนิมิต” จะเข้ามาถึงสิ่งไหน แรงขึ้นมาก็พากันโกรธแค้นขัดเคือง เดือดดาล จนมุ่งร้ายในบุคคลหรือสิ่งนั้น ๆ

"จิตตนคร นครหลวงของโลก" หน้า ๕๑

บทพระนิพนธ์ในองค์สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก

http://www.ebooks.in.th/18346/%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3_%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%87%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%81/