แต่ก่อนหลวงตา เอ๊ เพลงเค้าร้อง หมอรำเค้าเปิดขึ้นมา มันไม่ดับ แต่ว่าจิต จิตมันดับแล้ว เราตามไม่ทัน จิตดวงนี้ดับ จิตดวงใหม่เกิดมารับอารมณ์อีก เค้าเรียกภวะ แล้วก็ดับลงเป็นภวังค์ ออกมารับอารมณ์ใหม่ ต่อไป กว่าเพลงจะจบ จิตมันเกิดมันตาย หลายภพแล้ว

...แต่ก่อนหลวงตา เอ๊ เพลงเค้าร้อง หมอรำเค้าเปิดขึ้นมา มันไม่ดับ แต่ว่าจิต จิตมันดับแล้ว เราตามไม่ทัน จิตดวงนี้ดับ จิตดวงใหม่เกิดมารับอารมณ์อีก เค้าเรียกภวะ แล้วก็ดับลงเป็นภวังค์ ออกมารับอารมณ์ใหม่ ต่อไป กว่าเพลงจะจบ จิตมันเกิดมันตาย หลายภพแล้ว...

..เกิดเป็นสัตว์ในภพเล็กๆ ภพที่เป็นมนุษย์นี่ก็เป็นภพกลางๆเข้าใจมั้ย ภพต่ำกว่ามนุษย์ไปเป็นเปรตเป็นอสูรกาย เป็นสัตว์เดรัจฉานนั่นน่ะ ภพอย่างงั้น ภพน้อยภพใหญ่ อันนั้นภพ 3 ภพ สามแดนโลกธาตุ

อันนี้ภพของขันธ์ 5 อย่างภพใหญ่ๆนี่นะ ขันธ์ 5 ที่ตั้งอยู่หนิ เวลาเค้าเปิดเพลง เปิดเพลงขึ้นไป เปิดเพลงหมอรำหรือเพลง มันยาวใช่มั้ย ม้วนหนึ่ง กว่าจะจบ จิตหนิมันเกิดภพแล้วภพเล่าอยู่ ได้ยินเสียงอันเก่านี่ล่ะ เข้าใจมั้ย มันแยกมาภพปัจจุบันนะ ปัจจุบันภพนะหนิ

ถ้าเพลงมันยาวๆจิตมันเข้าภวังค์รับไป จิตตัวนี้ดับเข้าภวังค์ ภวังค์ก็แปลว่าจิตออกมารับอารมณ์ครั้งหนึ่ง ก็เรียกภวังค์นะ ถ้าจะแปลให้ละเอียดลงไป จิตจากอารมณ์นี้ดับ จิตดวงใหม่ขึ้นมารับอารมณ์เค้าเรียกภวังค์ เรียกว่าภวะ เรียกว่าภพ จิตมันมีช่วงอยู่ 15 16 ขณะจิต มันก็ดับ ตายลงไป ภพหนิ

ภพใหม่ก็คือ ออกมารับอารมณ์ แต่อารมณ์เก่า เรื่องเพลง เพลงอันเก่า เข้าใจมั้ย มันก็เลยเป็นภพใหญ่ภพยาวอย่างงี้ ภพน้อยๆก็จิตเกิดอารมณ์นิดเดียว ก็ดับ

ทีนี้จิตเกิดดับ เกิดดับ เกิดดับ ต่อๆกัน ยาวๆ เรื่องเก่า เรียกว่าภพเก่า ภพใหม่ ภพเก่า ภพน้อย ภพใหญ่ พอเข้าใจบ้างมั้ย แต่ก่อนหลวงตา เอ๊ เพลงเค้าร้อง หมอรำเค้าเปิดขึ้นมา มันไม่ดับ แต่ว่าจิต จิตมันดับแล้ว เราตามไม่ทัน จิตดวงนี้ดับ จิตดวงใหม่เกิดมารับอารมณ์อีก เค้าเรียกภวะ แล้วก็ดับลงเป็นภวังค์ ออกมารับอารมณ์ใหม่ ต่อไป กว่าเพลงจะจบ จิตมันเกิดมันตาย หลายภพแล้ว..


บางส่วนจาก สังขาร (46.56 - 49.25)
พระธรรมเทศนา หลวงตาศิริ อินฺทสิริ วัดถ้ำผาแดงผานิมิต
(ภาพจาก หนังสือภาพ ๗๒ ปี สิโรวาท หลวงตาศิริ อินฺทสิริ)

https://drive.google.com/file/d/0B6OG_Su4MwGZODZveGtfYTdZam8/view?usp=sharing